Kiedy wykonać badanie moczu u mruczka i jak czytać podstawowe informacje zawarte w wynikach.  Zapraszamy na poradnik dla opiekunów, którego dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć o tym ważnym badaniu. 

Profilaktyka

Każdy opiekun kota powinien pamiętać o tym, że najważniejsza jest profilaktyka. Tak samo jest w tym przypadku- nie musimy czekać aż nasz zwierzak się rozchoruje. Wykonując badania profilaktycznie, jesteśmy w stanie zapobiegać chorobom, a nie je leczyć. Stały monitoring pozwala nam na dużo wcześniejsze wykrycie zmian zachodzących w organizmie kota, dlatego warto ustawić sobie przypomnienie i raz w roku zrobić mu podstawowe badania. 

Kiedy robić badania moczu?

Oprócz badań profilaktycznych, sytuacje, w których bezwzględnie powinniśmy udać się z próbką moczu naszego kota do lekarza weterynarii to: 

• oddawanie moczu poza kuwetę – bardzo często ten objaw jest ignorowany przez opiekunów, którzy tłumaczą sobie takie zachowanie „złośliwością” kota – a często jest to jeden z pierwszych objawów choroby, 
• nadmierna wokalizacja w okolicy kuwety, 
• zmiana koloru moczu – kolor czerwony, jasno-żółty/ słomkowy, brązowo-żółty lub mleczny nie są fizjologiczne i powinny zaniepokoić opiekuna, 
• zmiana zapachu moczu – mocz u cukrzyków ma zapach „owocowy”, a w przypadku nasilonej infekcji bakteryjnej zapach jest „amoniakalny”,
• zwiększenie lub zmniejszenie ilości oddawanego moczu, 
• zwiększenie częstotliwości oddawania moczu, 
• trudności w oddawaniu moczu – stroszenie sierści, napinanie się lub kropelkowe oddawanie moczu. 

Jak pobrać koci mocz do badania?

Kiedy już zdecydujemy się na badanie moczu, musimy wiedzieć jakie są sposoby jego pobierania. Najprostszym sposobem, który jest możliwy do wykonania w domu jest pobranie moczu, dzięki specjalnemu żwirkowi. Żwirek taki wsypujemy do wcześniej wyczyszczonej i zdezynfekowanej kuwety. Mocz przelatuje przez żwirek pozwalając na swobodne pobranie go pipetką zamieszczoną w zestawie. 

Istnieje również możliwość pobrania moczu przez nakłucie powłok brzusznych lub przez cewnikowanie. O sposobie pobrania moczu powinien zadecydować lekarz weterynarii. 

Mocz dostarczamy w sterylnym pojemniku specjalnie do tego przeznaczonym. Można go kupić w każdej aptece. 

Wyniki badania moczu – jaki interpretować?

Wynik bezwzględnie powinien być interpretowany przez prowadzącego lekarza weterynarii w oparciu o historię choroby i objawy pacjenta. Zawsze leczy się zwierzę, a nie wyniki badań, dlatego przestrzegam przed diagnozowaniem zwierząt na własną rękę i zaufanie specjalistom.

Po otrzymaniu wyników badań otrzymujemy informacje między innymi na temat: 

Barwy moczu 

Prawidłowo powinien być barwy jasnożółtej do bursztynowej, klarowny lub ewentualnie lekko mętny. 

Najczęściej spotykamy się ze zmianą barwy na czerwoną świadczącą o przypadkach krwiomoczu, brązowy – hemoglobinurii. Natomiast zmiana barwy na mleczną może świadczyć o występowaniu ropy w moczu.  

Przejrzystość 

Zmętnienie moczu zazwyczaj spowodowane jest przez występowanie osadu. W osadzie moczu możemy wyróżnić kryształy, erytrocyty, leukocyty, nabłonki płaskie, nabłonki przejściowe lub florę bakteryjną.

Ciężar właściwy  

Jest to parametr określający zdolność kanalików nerkowych do resorpcji wody. Wartość ciężaru moczu uzależniona jest od substancji wydzielanych lub wydalanych przez nefrony i jest wyznacznikiem zdolności kanalików nerkowych do zagęszczania moczu.

Mocz zagęszczony może świadczyć o odwodnieniu zwierzęcia, utracie krwi lub innych zaburzeniach np. kardiologicznych. 

Wartość ciężaru znajdująca się poniżej zakresu normy może świadczyć o chorobie, jaką jest moczówka prosta. Innymi czynnikami, które mogą wpływać nam na takie wyniki, jest hiperkalcemia (stan podwyższonego poziomu wapnia w surowicy krwi)  i hipokaliemia (obniżone stężenie potasu), hiponatremia (ograniczona dostawa sodu w pętli Henlego), niewydolności wątroby lub efekt działania niektórych leków.

pH 

Oznaczenie pH moczu ma największe znaczenie w rozpoznawaniu chorób dróg moczowych. Interpretacja wyników badania ogólnego moczu i jego osadu zależna jest od odczynu. Odczyn wpływa na osad i inne parametry badanej próbki. U kotów prawidłowy zakres wynosi 5,0-6,0. Jest u nich związany z dietą wysokobiałkową. Zmiana pH może być wywołana wieloma czynnikami np. toczącym się procesem zapalnym, infekcją bakteryjną. 

Kryształy 

W moczu zasadowym mogą występować:

• trójfosforany amonowo-magnezowe (struwity) –  mówiące nam, że mamy do czynienia z zapaleniem pęcherza moczowego lub/i miedniczek nerkowych 
• węglany wapnia – choroby pęcherza moczowego lub miedniczek nerkowych 
• moczany amonu – znaczenie takie jak trójfosforany amonowo-magnezowe 
• moczany bezpostaciowe 

W moczu kwaśnym możemy spotkać kryształy:

• szczawiany wapnia  – mogą pojawiać się także w moczu zasadowym 
• bardzo rzadkie u kotów kryształy cystyny

U kotów najczęściej spotkamy się ze struwitami, wywołują najpierw zapalenie, potem łatwo następuje zakażenie. Kryształy, najczęściej struwitowe, mogą tworzyć czopy, powodujące niedrożność cewki moczowej

TEKST: lek. wet. Karolina Gucwa 

Bibliografia: 
Badanie fizykochemiczne moczu. lek. wet. Anna Kuziemska ,  dr n. wet. Wojciech Hildebrand 
Rozpoznawanie chorób dolnych dróg moczowych u kotów dr n. wet. Janina Łukaszewska