Czystek – czy i po co podawać?

W ostatnich latach czystek zyskał na popularności. Coraz częściej zażywają go ludzie i, co za tym idzie, coraz częściej chcą, by z jego zalet korzystały także ich domowe zwierzęta. Czy słusznie? Czy warto włączyć ten suplement do diety kota? Czy ta roślina może mu zaszkodzić?

Czy, kiedy i jakiego rodzaju suplementację kociej diety powinno się stosować?
Czystek jest rośliną z rodziny czystkowatych (posłonkowate), do której należy kilkanaście gatunków. Nazwa cistus pochodzi od greckiego słowa kiste, które oznacza skrzynkę i została nadana roślinie ze względu na wygląd torebek nasiennych. Inna nazwa tej rośliny to róża skalna. Czystek nie tylko wspomaga odporność, poprawia kondycję skóry i sierści naszych kotów, ale także ma działanie antybakteryjne, antywirusowe, przeciwgrzybiczne

SKĄD POCHODZI CZYSTEK?

Czystek rośnie w rejonach o klimacie ciepłym i suchym. Występuje od Maroka aż po Bliski Wschód, dziko rosnący można spotkać także w południowej Europie, głównie w obrębie basenu Morza Śródziemnego i Wysp Kanaryjskich. Ta niepozorna roślina była znana i wykorzystywana w lecznictwie od najdawniejszych czasów. Stosowano ją w postaci naparu, który spożywano, aby poprawić samopoczucie oraz przy przeziębieniach. Dodatkowo pozyskiwano z niego olejek eteryczny, który już w starożytności stosowano w medycynie ludowej do leczenia trudno gojących się ran. Ekstrakty czystka były również używane w leczeniu biegunek, wrzodów, stanów spastycznych mięśni gładkich. Niegdyś bardzo popularna roślina, później zapomniana, obecnie znowu wraca do łask.

POLIFENOLE

Dzięki wysokiemu stężeniu polifenoli, czyli organicznych związków chemicznych o działaniu antyoksydacyjnym, roślina ta wpływa w bardzo pozytywny sposób na organizmy zwierząt. Polifenole to substancje występujące naturalnie w roślinach. Znaczna część z nich ma silne działanie przeciwutleniające, dzięki czemu wpływa na obniżenie ryzyka wystąpienia chorób układu krwionośnego oraz nowotworów. Polifenole usuwają z organizmu wolne rodniki i przeciwdziałają tworzeniu się nowych. Dzielą się na taniny (estry kwasu galusowego i sacharydów) oraz związki należące do klasy fenylopropanoidów, takie jak flawonidy i lignany. Ich podstawowym zadaniem jest wzmocnienie organizmu, a także zahamowanie powstawania i rozwoju komórek nowotworowych oraz wszelkich stanów zapalnych w organizmie. W związku z powyższą właściwością, a także dzięki ochronie naczyń krwionośnych i zapobieganiu tworzeniu się blaszek miażdżycowych, roślina ta świetnie nadaje się dla zwierząt z problemami układu sercowo-naczyniowego.

DZIAŁANIE CZYSTKA

Najważniejszym działaniem czystka jest działanie antybakteryjne, przeciwzapalne, antywirusowe, a nawet antygrzybiczne. Wspiera on funkcjonowanie całego układu odpornościowego. Działając przeciwwirusowo, skraca czas trwania infekcji. Dlatego polecany jest szczególnie w okresach osłabionej odporności organizmu, w okresach przejściowych, jesiennych i wiosennych. Warto włączyć go na stałe do diety zwierząt mających skłonność do przeziębień i nawracających infekcji.

JAK PODAWAĆ CZYSTEK?

Przy suplementacji tą rośliną nie ma większego znaczenia, czym żywiony jest nasz kot. Czystek nie wchodzi w reakcję z żadnym ze składników karm komercyjnych. Nie blokuje wchłaniania makro i mikroelementów ani witamin. Może być więc z powodzeniem stosowany zarówno u kotów jedzących karmy komercyjne, jak i będących na diecie BARF. Możemy go podawać bezpośrednio do miski lub, jeśli karmimy dietą BARF, do całej mieszanki. Możemy podawać suszone zioło (warto pamiętać, że im drobniej zmielony czystek, tym lepsza będzie jego przyswajalność), możemy również przygotować napar. Zalecana ilość to 1 gram na kota na dzień. Przy czym nie musimy się martwić wagą kota, bez względu na to, czy waży on 3 kilogramy, czy 6, powyższa dawka będzie bezpieczna, a jednocześnie wystarczająca, by dać oczekiwany efekt.

Napar przyrządzamy następująco: 1 łyżeczka na 250 ml wrzątku. Pozostawiamy do ostygnięcia.

Ze względu na naturalną niechęć kotów do picia, herbatkę taką zaleca się wlać do jedzenia i wymieszać. Sam napar nie zachęci raczej zwierzęcia do tego, by go wypić. Czystek można podawać przez cały rok lub tylko okresowo – w przypadku spadku odporności, w walce z już występującymi infekcjami, jako wspomaganie walki z pasożytami zewnętrznymi. Jednocześnie należy pamiętać, że działanie czystka można zaobserwować dopiero po dłuższym i regularnym suplementowaniu. Jednorazowe podanie nie wpłynie w żaden sposób na kondycję naszego kota.

Róża skalna to stosunkowo bezpiecznie zioło i nie wymaga robienia przerw w jego podawaniu. Nie musimy się obawiać, że zbyt długa suplementacja wpłynie w jakikolwiek negatywny sposób na nasze zwierzę, nie zanotowano żadnych skutków ubocznych przy stałym podawaniu czystka w odpowiednich ilościach. Opisano natomiast kilka śmiertelnych zatruć bydła po przedawkowaniu czystka.

DZIAŁANIE ANTYPASOŻYTNICZE

Kolejną cechą przyczyniającą się do wzrostu popularności tej rośliny jest to, że jej zapach odstrasza owady i pajęczaki. Czystek stanowi uzupełnienie ochrony przeciw kleszczom, komarom i innym pasożytom zewnętrznym. Należy jednak pamiętać, że nie jest on wystarczający w walce z kleszczami i nie może stanowić jedynej ochrony zwierząt, które narażone są na pasożyty zewnętrzne. O ile czystek może być jedyną ochroną dla kotów niewychodzących, tych, które wypuszczane są tylko na zabezpieczony taras lub balkon, o tyle w przypadku kotów wychodzących nie będzie stanowił wystarczającej ochrony. W takim wypadku może być traktowany wyłącznie jako pomoc przy innych metodach. Aby osiągnąć zamierzony efekt i wesprzeć działanie antypasożytnicze innych środków, należy podawać zioło regularnie. Należy również pamiętać, że na pierwsze efekty działania trzeba poczekać nawet do 8 – 10 tygodni. Jednorazowe podanie czy podawanie od czasu do czasu nie ma możliwości w jakikolwiek sposób zadziałać. Oprócz stosowania wewnętrznego można spryskać kota naparem z czystka, np. przed czy w czasie spacerów na smyczy. Dzięki temu zapach czystka będzie działał odstraszająco na komary.

W przeciwieństwie do chemicznych, dostępnych w sklepach preparatów odstraszających owady czystek jest w stu procentach naturalny i nieszkodliwy dla naszego zwierzęcia. Regularne podawanie czystka wpłynie również na zapach naszego kota, który będzie odczuwalny nie tylko dla komarów, ale także dla nas, opiekunów.

Rozsądna suplementacja diety czystkiem nie niesie za sobą żadnych skutków ubocznych, nie ma również jakichkolwiek przeciwwskazań do zażywania tego zioła. Roślina podawana w odpowiedniej dawce jest bezpieczna zarówno dla kociąt, jak i dla zwierząt starszych. Nie ma też wpływu to, w jaki sposób karmimy kota, roślina nie koliduje z żadną karmą, może być podawana zarówno przy diecie BARF, jak i żywieniu karmą komercyjną. Wspomaga odporność naszego psa i kota, jest znakomitym wsparciem w walce z pasożytami zewnętrznymi, a także wpływa na zapach samego zwierzęcia.

Tekst: Agnieszka Cholewiak-Góralczyk oraz Ewa Salwerowicz-Skoczylas i Jagoda Fedyniak z Fundacji Barfne Korepetycje